Oduvek su me fascinirale razne pojave na nebu.
Jedan od zanimljivijih događaja koji se odigrao
na tom istom nebu, bilo je potpuno pomračenje
sunca 1999. godine. A onda mnogo meteora,
nekoliko kometa, pomračenja meseca, pa i
delimičnih pomračenja sunca. Zato je jedna od
mojih brojnih ljubavi postala i astronomija.
O astonomiji kao nauci ne znam mnogo, ali sve
što me interesuje saznam od brata koji se već
više godina aktivno time bavi.
Sunceje središnja zvezda Sunčevog sistema oko koje kruži 8 planeta i
njihovi sateliti, 5 patuljastih planeta, asteroidi, komete, meteori i
čestice kosmičke prašine. U Suncu se nalazi oko 99,8 % mase Sunčevog
sistema. Energija Sunca u vidu sunčeve svetlosti omogućava život na Zemlji
putem procesa fotosinteze i utiče na klimu i vreme na Zemlji.
Mesec je
jedini Zemljin prirodni satelit i ujedno
najbliže nebesko telo, udaljeno u proseku
384.400 km, tako da svetlost s Meseca na Zemlju
stiže za 1,25 sekunde. Mesec se kreće oko Zemlje
po eliptičnoj stazi srednjom brzinom od 1,02
km/s. Zbog stalnog menjanja položaja prema Suncu
i Zemlji različito je osvetljen, pa se sa Zemlje
mogu uočiti različite faze (Mlad mesec, prva
četvrt, pun mesec, poslednja četvrt).
Kako se samo jedanput okrene oko svoje ose u toku
okretanja oko Zemlje, možemo videti samo jednu njegovu stranu.
Solarni vetar je struja
čestica izbačenih velikom brzinom iz gornjih slojeva sunčeve atmosfere,
uglavnom elektrona i protona. Iako je ovaj gubitak mase Sunca gotovo
beznačajan i gustina sunčevog vetra mala, čestice se kreću velikim brzinama
i izazivaju vidljive učinke na telima u sunčevom sistemu. Poznatiji učinci
sunčevog vetra su polarna svetlost i usmeravanje repa kometa suprotno od
Sunca.
U blizini Zemlje zemljino magnetsko polje zarobljava čestice sunčevog vetra
i usmerava ih prema magnetnim polovima. Budući da se čestice sunčevog vetra
kreću brzinama od više stotina km/h, pri sudaru sa česticama u Zemljinoj
atmosferi dolazi do joniziranja gasa i pojave svetlosti. Ova pojava se
uočava u polarnim područjima, zbog čega je dobila ime polarna svetlost ili
Aurora borealis (odnosno Aurora australis na južnoj zemljinoj hemisferi)
Sunčeve pege su privremene
pojave na površini Sunca (fotosfera), koje se vizuelno pojavljuju kao tamne
tačke u odnosu na okolna područja. One su i nešto hladnije od okoline
fotosfere, a izgledaju kao tamne pore, koje se brzo prošire i žive nekoliko
nedelja. One mogu biti vidljive sa Zemlje i bez pomoći teleskopa.
Pege se obično javljaju u parovima kao pega vodilja i pega pratilja. Obe
stvaraju veoma snažno magnetsko polje suprotnog polariteta.
Pege se javljaju periodično, a postoje i godine kada se tokom nedelja ne
pojavi ni jedna pega. To se naziva minimum sunčeve aktivnosti. Zatim dolaze
godine kada se broj pega maksimalno povećava i to je maksimum sunčeve
aktivnosti. Period između dva minimuma se zove ciklus sunčeve aktivnosti i
on traje oko 11 godina.
