Nikola Tesla

Nikola Tesla je poznat kao jedan od najbrilijantnijih umova i jedan od najvećih pronalazača u Srbiji i u svijetu. Njegovi pronalasci poput Teslinog transformatora, obrtnog magnetnog polja, zatim doprinos u modulaciji radio-signala i radovi u oblasti rendgenskih zraka, čine srž današnje nauke i istraživanja. Biografiju, počasne doktorate i ordene, najvažnije pronalaske, zanimljivosti možete pogledati ovdje.                                                               

Pronalasci:    Tesline patentne prijave, POGLEDAJTE.

Nikola Tesla je bio najveći pronalazač prošlog milenijuma, a njegovi pronalasci po sopstvenoj nesebičnoj želji, vlasništvo su čitave ljudske civilizacije. Tesline pronalaske grubo možemo podijeliti na više oblasti, svijesni da ćemo pri tome izostaviti mnoge od njih:

• Pronalasci i patenti iz naizmjeničnih struja: Prvi zahtjev Američkom patentnom zavodu Nikola Tesla je podnio 6. maja 1885. godine, nazvavši ga "Komutator za električne dinamo mašine". Svoje najznačajnije pronalaske iz oblasti polifaznih motora na naizmeničnu struju i prenosa energije, uključujući generatore, transformatore, prenos električne struje na velika rastojanja i osvijetljenje, Tesla patentira početkom 1887. godine.

• Pronalasci prikazani na Svijetskoj izložbi u Čikagu: Svijetska izložba 1893. godine u Čikagu, bila je međunarodna izložba na kojoj je po prvi put čitav salon izdvojen samo za električna dostignuća. To je bio istorijski događaj jer su Tesla i Vestinghaus predstavili posjetiocima svoj sistem naizmjenične struje, osvijetljavajući pri tome cijelu izložbu. Prikazane su Tesline fluoroscentne sijalice i sijalice sa jednim izvodom. Tesla je objasnio princim obrtnog magnetnog polja i indukcionog motora, izazivajući divljenje pri demonstraciji obrtanja bakarnog jajeta i postavljanja na vrh, što je predstavljeno kao Kolumbovo jaje. To je korišćeno da se objasni i pokaže model obrtnog magnetnog polja i induktivnog motora.

• Eksperimenti sa X-ztacima (Rentgenskim zracima): Aprila 1887. godine Tesla počinje istraživanje X-zraka koristeći vakumsku cijev. Pri izvođenju eksperimenata fotografisao je svoju ruku. Ovo svoje otkriće objavio je 1892. godine na jednom predavanju. Međutim, Teslini materijali su izgoreli u požaru, pa on ovo otkriće nikada nije patentirao. Njemački naučnik Vilhelm Rentgen objavio je otkriće X-zraka tri godine kasnije, 28. decembra 1895. godine, a Tesla mu je tom prilikom velikodušno čestitao.                               

• Naizmjenične struje visoke frekvencije:  Od 1893. do 1895. godine Tesla istražuje naizmjenične struje visokih frekvencija. Uspijeva da proizvede naizmjeničnu struju napona od milion volti, koristeći Teslin kalem. Proučavao je i površinski efekat visokih frekvencija u provodnim materijalima, bavio se sinhronizacijom električnih kola i rezonatorima, lampom sa razrijeđenim gasom, koja svijetli bez žica, bežičnim prenosom električne energije i prvim prenosom radio talasa. U Sent Luisu (1893. godine) Tesla je prikazao prenos sličan radio komunikaciji.

• Otkriće radija i bežičnog prenosa: Kada je napunio 41 godinu, podnio je svoj prvi patent iz oblasti radija. Godinu dana kasnije američkoj vojsci prikazuje model radijski upravljanog broda, vjerujući da vojska može biti zainteresovana za radio kontrolisana torpeda. Tada je govorio o razvoju "umjeća telematike", vrsta robotike. Radio kontrolisan brod je javno prikazan 1898. godine na električnoj izložbi u Medison Skver Gardenu. Ovi uređaji su imali inovativni rezonantni prijemnik i niz logičkih kapija. Radio daljinsko upravljanje ostaje novotarija sve do 60-ih godina dvadesetog vijeka.                         

• Električno paljenje za benzinske motore: 1898. godine Tesla je izumio električni upaljač ili svijećicu za benzinske motore sa unutrašnjim sagorijevanjem, za šta mu je priznat patent pod nazivom "Električni upaljač za benzinske motore".

• Eksperimenti u Kolorado Springsu: Tesla je 1899. odlučio da se preseli i nastavi istraživanja u Koloradu Springsu, gdje je imao dovoljno prostora za svoje eksperimente sa visokim naponima i visokim frekvencijama. Po svom dolasku, novinarima je izjavio da namjerava da sprovede eksperiment bežične telegrafije između Pajks Pika (vrh Stjenovitih planina u Koloradu) i Pariza. Teslini eksperimenti su ubrzo postali predmet urbanih legendi. U svom dnevniku je opisao eksperimente koji se tiču jonosfere i zemaljskih talasa izazvanih transferzalnim ili longitudinalnim talasima. Tesla je u svojoj laboratoriji dokazao da je Zemlja provodnik i vršeći pražnjenja od više miliona volti proizvodio vještačke munje duge više desetina metara. Tesla je takođe proučavao atmosferski elektricitet, promatrajući pražnjenja svojim prijemnicima. Tvrdio je čak da je izmjerio i postojanje stojećih talasa u Zemlji.           

• Bežični prenos energije: Tesla napušta Kolorado Springs 7. januara 1900. godine, a laboratorija se ruši i rasprodaje za isplatu duga. Međutim, eksperimenti u Kolorado Springsu su Teslu pripremili za sledeći projekat, podizanje postrojenja za bežični prenos energije. U to vrijeme prijavljuje patent u oblasti rezonantnih električnih oscilatornih kola.  

• Nedovršena istraživanja i "Teslino oružje": Na svoj 75. rođendan (1931 godine) najavio je potpuno novi izvor energije, ali nije bio spreman da ga opiše prije njegovog potpunog završetka. Pretpostavlja se da se radi o motoru pogonjenom pomoću kosmičkih gama zraka. Kružile su tada dvije priče, jedna da Tesla i Albert Anštajn rade na istraživanju antigravitacije, a druga da on istražuje nevidljive avione i brodove.Želeći da spriječi Drugi svijetski rat po svaku cijenu, Tesla je u "Njujork Tajmsu" najavio "Smrtonosne zrake" neograničene moći. Obrazložio je svoj pronalazak kao "Zrake mira". Tehnički opis pronalaska 1937. godine ponudio je zemljama saveznicama: Sjedinjenim Državama, Kanadi, Engleskoj, Francuskoj, Sovjetskom Savezu i Jugoslaviji. Tadašnji Sovjetski Savez je pokazao najveću zainteresovanost za Teslin izum i 1939. godine izvršio prve eksperimente. Nacisti su 1939. godine napali Poljsku i sa radio dirigovanim projektilima V-2 bombardovali London. Tesla je poželio zaštititi svoju Jugoslaviju, predlažući postavljanje 9 stanica "Nevidljivih zraka" od po 200 kW. Sve je propalo njemačkim divljačkim bombardovanjem Beograda 6. aprila 1941. godine, kada je poginulo oko 25 000 nedužnih civila. Do današnjih dana ova Teslina istraživanja ostala su obavijena velom tajne.                                                                    

  Tesla nije radio samo na električnoj struji, nego i na različitim oblicima energije koji su nama danas jos uvjek nezamislivi. Njegov pogled se prostirao barem hiljadu godina u budućnost.

   

Priznanja:

Prvi radio-talasi koje je emitovao Nikola Tesla putuju svemirom već 100 godina i nose poruku da na Zemlji žive tehnološki razvijena civilizacija, koja svoj razvoj prvenstveno bazira na električnoj energiji. Zvuči nevjerovatno, ali Tesla, naučnik zaslužan za sve ovo, nikada nije dobio Nobelovu nagradu, ni druga veća društvena priznanja.                                                 

Tesla je bio čovjek koji se potpuno posvetio nauci. Imao je veoma mali broj bliskih prijatelja. U finansijskim pitanjima bio je prilično nespretan. Sav zarađeni novac trošio je na nova istraživanja. Među naučnicima i u javnosti pratila ga je reputacija samotnjaka i ekscentrika. Iako mu je bio potreban novac, 1912. godine odbio je podijeliti Nobelovu nagradu iz fizike sa Tomasom Edisonom, jer je tvrdio da Edison nije pravi naučnik. Prijatelji su 1917. godine uspjeli da ga ubjede da primi Edisonovu medalju, najveće odlikovanje Američkog instituta elektroinženjera, ali je ovo prije bilo priznanje Edisonu nego samom Tesli.

Najveće priznanje odato mu je posmrtno, na stogodišnjicu od njegovog rođenja, kada je Međunarodna elektro-komisija nazvala njegovim imenom jedinicu magnetske indukcije - Tesla.  (T=Wb/m2). Danas, 150 godina posle njegovog rođenja, svijet je u velikoj mjeri shvatio veličinu i genijalnost Nikole Tesle. Na internetu možete pronaći informacije o njemu i njegovom radu na preko 250 hiljada sajtova. Po Tesli je nazvan jedan Mjesečev krater i jedan planetoid. Mnoge fabrike, elektrane i naučne i obrazovne ustanove u svijetu nose njegovo ime. Tesla je član "Kuće slavnih pronalazača" u Americi. Mnoge države štampale su poštanske marke i novčanice sa njegovim likom i mnoge su muzejske postavke posvećene njemu.                                                                                                                                                                                                                                                                                                           

 Naš narod nikad nije zaboravio Nikolu Teslu. Po njemu ime su dobile mnoge naše škole, fakulteti, instituti, ulice i sa ponosom ga nose. Naša najveća termoelektrana u Obrenovcu takođe je nazvana po Nikoli Tesli. U centru Beograda, u ulici Krunska broj 51 nalazi se Muzej Nikole Tesle. Muzej je osnovan 1952. godine, po odluci tadašnje Vlade Jugoslavije, i u njemu se nalazi najveća svijetska zbirka ličnih predmeta i dokumenata o Teslinom životu i radu. Muzej je jedinstvena institucija nauke i kulture u Srbiji, kao i u svijetu. Muzejska građa stigla je u Beograd prema odluci američkih sudskih vlasti, pošto je z jedinog Teslinog naslednika proglašen njegov nećak, Sava Kosanović. Po Teslinoj želji, gospodin Sava Kosanović je dokumentaciju i lične Tesline predmete prenio u Beograd 1949. godine. U Muzeju se nalazi i urna s posmrtnim pepelom Nikole Tesle, u pozlaćenoj kugli, na kamenom postolju. Teslini posmrtni ostaci kremirani su u Njujorku, a 1957. godine preneseni su u Beograd.                                                   

Ispred zgrade Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu u ulici Bulevar Kralja Aleksandra 73 postavljen je spomenik Nikoli Tesli 1963. godine autora Frana Kršinića. Vlada Republike Srbije je 2. februara 2006. godine odobrila Javnom preduzeću Aerodrom "Beograd" da promijeni ime u Aerodrom "Nikola Tesla" jer je on najčuveniji srpski naučnik i jedini Srbin po kome je nazvana jedna međunarodna jedinica (T). Narodna banka Jugoslavije i Narodna banka Srbije štampale su više novčanica posvećenih Tesli. Zadnja izdata novčanica je od 100 dinara i promoviše Teslu i Teslinu jedinicu magnetne indukcije. Takođe izdavane su prigodne poštanske marke povodom raznih jubileja.                                                                                        

Fotografije snimljene u Muzeju  Nikole Tesle i hidrocentrali iz 1900. godine u Užicu